Een tijd geleden vroeg ik aan een hoogbejaarde vrouw of ze tevreden was over haar leven. Na enig overpeinzen zei ze: “Ja, want ik heb altijd mijn eigen keuzes gemaakt.” Ik vond dit, zeker gezien haar levensloop, zo’n fantastisch antwoord, dat ik besloot om dezelfde vraag diezelfde dag nog een keer aan iemand anders te stellen. De volgende vrouw antwoordde: “Ja, want ik heb altijd dichtbij mezelf geleefd.” Geraakt door de rijkdom van deze twee antwoorden vroeg ik me af of ik zelf eigenlijk tevreden ben over mijn leven. Het volgende kwam in me op: “Ja, want ik heb van mensen gehouden en er is van mij gehouden.”
Hoe mooi ik al deze antwoorden ook vond (en vind), ze verbaasden me in eerste instantie eerlijk gezegd ook nogal, inclusief mijn eigen antwoord.
Ik maak mijn eigen keuzes
De eerste vrouw aan wie ik vroeg of ze tevreden was met haar leven, verloor namelijk haar man nadat hij jaren had geleden onder de gevolgen van een hele slordige medische fout. Niet iets waar je vrijwillig voor zou kiezen lijkt me, maar toch was haar antwoord op mijn vraag een volmondig: “Ja, want ik heb altijd mijn eigen keuzes gemaakt.” Blijkbaar heeft ze in ‘datgene-waar-je-absoluut-niet-zelf-voor-zou-kiezen-in-het-leven’ toch haar eigen keuzes kunnen maken in de manier waarop ze hier mee om heeft kunnen gaan. Ontroering en respect.
Ik leef dichtbij mezelf
De tweede vrouw aan wie ik vroeg of ze tevreden was over haar leven, verloor haar kind ten gevolge van een noodlottig verkeersongeval. Dus als zij terugblikt en met haar hand op haar hart kan zeggen: “Ja, ik ben tevreden over mijn leven, want ik heb altijd dichtbij mezelf geleefd”, dan springen de tranen je toch spontaan in de ogen? Bij mij in ieder geval wel, want ik weet en voel aan alles: Dichtbij jezelf leven moet in haar leven ook ongelooflijk veel pijn gedaan hebben. Wederom ontroering en respect.
Antwoord uit een diepere laag
En dan de verbazing over mijn eigen antwoord. Op zich al verbazingwekkend dat ik verbaasd ben over een antwoord dat ik zelf heb gegeven, maar goed. Een eigen antwoord is blijkbaar niet altijd iets dat voldoet aan de wetten van de logica of iets dat je zelf zo zou bedenken. Soms is het dus ook iets dat, na enige innerlijke stilte, zonder enige bemoeienis van het hoofd, spontaan uit een diepere laag in je naar boven kan komen.
Op zich wel, maar…
Als het over de wat grotere vragen in het leven gaat zijn de antwoorden die uit een diepere laag voortkomen eigenlijk altijd verreweg de beste. Als ik aan het denken was geslagen had ik namelijk waarschijnlijk iets geantwoord in de trant van: “Op zich wel, maar ik baal er wel enorm van dat mijn gezondheid me meerdere keren in de steek gelaten heeft.” De reactie die hier vrijwel automatisch op volgt is misschien hooguit “Ja, ik begrijp dat je dat zegt”, maar wat heb ik daar (los van het feit dat het fijn is als iemand je begrijpt) nou eigenlijk écht aan?
Balende voorouders
Ga maar na wat er gebeurt als ik dit ‘op-zich-wel-maar’ antwoord als leidraad neem voor de rest van mijn leven. Mijn glas zal dan altijd hooguit halfvol blijven en vooral ook eigenlijk halfleeg. Dat kán toch gewoon niet de bedoeling zijn? Ik bedoel maar, als ik me eens voorstel wat mijn ouders en voorouders allemaal wel niet doorstaan en overleefd moeten hebben om het stukje geschiedenis waarin ik geboren kon worden überhaupt mogelijk te maken…
In dat licht bezien is het toch ronduit magertjes en uitermate teleurstellend als ik dan aan het einde van die ellenlange levenslijn doodleuk aan kom zetten met een ‘comme ci, comme ça’-achtig antwoord? Ik zou er in ieder geval enorm van balen als ik voorouder was.
Ik heb lief
Neem dan het antwoord: “Ja, want ik heb van mensen gehouden en er is van mij gehouden.” Kijk, dáár kan ik tenminste wat mee: Want als ik dát antwoord ga leven, dan stroomt dat hele, voorheen nog ietwat hardnekkig halflege, glas opeens volledig over! Misschien kan er in dit scenario ook nog steeds van alles misgaan met mijn gezondheid, maar één ding weet ik nu van binnenuit voor eens en voor altijd zeker:
DE GRONDTOON VAN MIJN BESTAAN IS LIEFDE
Voor mij een diepe waarheid die het vermogen heeft om dat hele “comme ci, comme ça”achtige antwoord dat mijn hoofd wilde geven, volledig in zich op te nemen en tegelijkertijd compleet te overstijgen. Daardoor gaat het, precies op de plek waar het zeer deed, weer volop stromen…
Kortom
– Ik maak mijn eigen keuzes
– Ik blijf dicht bij mezelf
– Ik heb lief
© 2019 Mariëlle Borst (met dank aan al die mooie, wijze vrouwen om me heen).
